Μονομάχος – Siamese Fighter Fish (Betta splendens)

Ο μονομάχος (Betta splendens) είναι ένα μικρόσωμο ψάρι με καταγωγή από την Ταϋλάνδη. Στο φυσικό του χώρο το βρίσκουμε σε ρηχά νερά με χαμηλή ροή ακόμη και μέσα σε ορυζώνες και στάσιμα νερά. Για τον ενυδρειόφιλο μπορεί να γίνει ένα πολύ ενδιαφέρον κατοικίδιο αν του προσφέρει όσα έχει ανάγκη για να ζήσει υγιές.

Γενικά υπάρχει η πεποίθηση ότι οι μονομάχοι είναι ψάρια κρύου νερού. Ή ότι μπορούν να επιβιώσουν σε πολύ μικρές γυάλες χωρίς κανένα πρόβλημα. Η ανθεκτικότητα σε διάφορες συνθήκες αυτού του ψαριού έχει οδηγήσει εν μέρη σε αυτές τις λανθασμένες πεποιθήσεις. Η αλήθεια είναι ότι η ιδανικές θερμοκρασίες για τον μονομάχο είναι 24-27 C και το ιδανικό μέγεθος ενυδρείου για ένα αρσενικό είναι τα 40 λίτρα.

Το ψάρι αυτό δεν τα πάει καλά με τα δυνατά ρεύματα νερού. Έτσι καλό είναι το φίλτρο που θα χρησιμοποιήσετε να μην είναι πολύ δυνατό και να υπάρχει αρκετή βλάστηση στο ενυδρείο. (Βοηθάει στην φίλτρανση του νερού και ανακόπτει τη ροή του νερού από το φίλτρο).

Ενυδρείο.

Η μονομαχιέρα, όπως αποκαλούμε το ενυδρείο με μονομάχους, πρέπει να είναι αρκετά ευρύχωρη. Για ένα μονομάχο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ενυδρείο 25 λίτρα και πάνω αρκεί να εξασφαλίσετε ότι το φίλτρο δεν θα αναταράσσει υπερβολικά το νερό. Αν θέλετε να κρατήσετε παραπάνω από ένα ψάρια τότε θα πρέπει να βάλετε ένα αρσενικό με τρεις ή περισσότερες θηλυκές ή μερικές θηλυκές χωρίς αρσενικό σε ενυδρείο μεγαλύτερο των 40 λίτρων με πολλές κρυψώνες και πολύ καλά φυτεμένο.

Τα ψάρια αυτά είναι κυριαρχικά περισσότερο απέναντι στο είδος τους. Συνήθως οι αρσενικοί οριοθετούν την περιοχή τους και την προστατεύουν απέναντι σε άλλους αρσενικούς. Κάποιες φορές παρατηρούμε όμως να εμφανίζουν επιθετικότητα και ως προς τις θηλυκές ή άλλα μικρά ψάρια ενυδρείου.

Σε ενυδρείο με άλλα είδη μπορεί να συνυπάρξει αλλά θα πρέπει να προσέξετε την επιθετικότητά του. Πρέπει να υπάρχει αρκετός χώρος και κρυψώνες για να μπορεί να οριοθετήσει μια περιοχή χωρίς να ενοχλείται από άλλα ψάρια. Στη μονομαχιέρα θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει θερμοστάτης για να αποφύγουμε τις συνεχείς μεταβολές της θερμοκρασίας του νερού και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Αν και ο μονομάχος αντέχει εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες για μικρά χρονικά διαστήματα η συνεχής έκθεσή του σε χαμηλές θερμοκρασίες είναι επιβλαβής για την υγεία του. Το ενυδρείο του μονομάχου πρέπει οπωσδήποτε να έχει καπάκι.

Ο μονομάχος ανήκει στην κατηγορία των λαβυρινθόψαρων. Εκτός από τα βράγχια για την αναπνοή τους τα λαβυρινθόψαρα χρησιμοποιούν και τον λαβύρινθο. (Όργανο με το οποίο αναπνέουν απευθείας αέρα). Αν το ενυδρείο σας δεν έχει καπάκι, ο αέρας που θα αναπνεύσει ο μονομάχος θα είναι πολύ πιο ψυχρός από το περιβάλλον του και ο λαβύρινθος μπορεί να πάθει ζημιά.

Διατροφή

Σε αντίθεση με τα περισσότερα τροπικά ψάρια ο μονομάχος είναι σαρκοφάγος. Στη φύση τρώει λάρβα εντόμων και μικρά έντομα ή ζωύφια που πιάνει στο νερό. Στο ενυδρείο μπορείτε να τον ταΐσετε με τροφή ειδικά για μονομάχους (αποφύγετε τις γενικές τροφές για τροπικά ψάρια) και συμπληρωματικά με tubifex για επιπλέον πρωτεΐνη. Πολλοί ενυδρειόφιλοι παρέχουν και ζωντανή τροφή (artemia κλπ) στους μονομάχους, κάτι που τους οφελεί πολύ και είναι απαραίτητο για το γόνο αν κάνετε αναπαραγωγή. Καλό είναι  κατά διαστήματα να χορηγείτε και μια πολυβιταμίνη στα ψάρια σας για να προλαμβάνετε τυχόν ελλείψεις και να ενισχύεται το ανοσοποιητικό των ψαριών.

Καταλληλότερο νερό για το μονομάχο είναι το μαλακό όξινο νερό. Το νερό της βρύσης συνήθως είναι αρκετά σκληρό αλλά υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει πιο κατάλληλο για τους μονομάχους. Τα ειδικά φυσικά ξύλα ενυδρείου που μαλακώνουν το νερό είναι ο πιο φυσικός τρόπος. Εκτός από αυτά υπάρχουν και ειδικά σκευάσματα όπως το Dajana Amazon το οποίο είναι εκχύλισμα τύρφης και έχει παρόμοια αποτελέσματα με το φυσικό ξύλο ή το Dajana pH Acid που κάνει το νερό πιο όξινο.

Οι μονομάχοι είναι από τα πιο ενδιαφέροντα ψάρια ενυδρείου. Δεν είναι μόνο τα έντονα χρώματα και οι μεγάλες ουρές τους που συναρπάζουν τους ενυδρειόφιλους. Είναι και η συμπεριφορά τους που κερδίζει τον καθένα.

Ο μονομάχος έχει ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο να φτιάχνει φωλιά, να φλερτάρει, να ζευγαρώνει αλλά και να μεγαλώνει τον γόνο του. Η φωλιά δημιουργείται από το αρσενικό με μικροσκοπικές φυσαλίδες στην επιφάνεια του νερού. Όταν πλησιάσει κάποια θηλυκιά έτοιμη να δώσει αυγά θα αρχίσει το φλερτ. (Ο αρσενικός να επιδυκνύει την ουρά του και τα χρώματά του στο θηλυκό). Στο τέλος θα τυλιχτεί γύρω της και θα γονιμοποιήσει τα αυγά καθώς αυτή γεννάει.

Βλέποντας τη διαδικασία είναι σαν να βλέπουμε τα δύο ψάρια να χορεύουν κάτω από τη φωλιά. Αφού γεννηθούν τα αυγά ο αρσενικός τα μαζεύει και τα εναποθέτει στις φυσαλίδες. Για τα επόμενα εικοσιτετράωρα ο αρσενικός θα ασχολείται μόνο με αυτά. 24-48 ώρες μετά τα αυγά εκκολάπτονται και τότε η μόνη ασχολία του αρσενικού είναι να μαζεύει το γόνο πίσω στη φωλιά. Μέχρι να ανεξαρτητοποιηθεί ο γόνος το αρσενικό μπορεί να μην φάει καθόλου. Ο ρόλος της θηλυκιάς περιορίζεται στη διαδικασία του φλερτ και της γέννας. Από εκεί και μετά όλη η φροντίδα είναι αποκλειστικά του αρσενικού και δεν θα αφήσει καν να πλησιάσει το θηλυκό.